นูราริเฮียงหรือนูริเฮียงเป็นโยไคที่น่ามึนที่สุดตนหนึ่ง แม้จะมีพฤติกรรมชัดเจนแต่เรื่องพลังและความพิเศษของโยไคชนิดนี้ก็ไม่เหมือนใคร บางคนอาจรู้จักมาจากการ์ตูนเรื่อง “นูระหลานจอมภูต” กันมาแล้ว วันนี้เรามาทำความรู้จักตัวจอมภูตกันบ้างดีกว่า!

นูราริเฮียง [滑瓢] ชื่อของเขามีความหมายว่าแตงหรือน้ำเต้าลื่น (slippery gourd) มักปรากฏตัวในคฤหาสน์หรูหรา ห้องนั่งเล่น ซ่องนางโลม เป็นต้น ที่กล่าวได้ว่าเป็นโยไคหน้ามึนนั้นเพราะอุปนิสัยและการปรากฏตัวของเขา นูรารีเฮียงมักชอบแวะไปตามบ้านคน โดยเฉพาะคนรวยๆ เพื่อไปดื่มด่ำกับเครื่องเซ่นชั้นดี รวมถึงยาสูบและชาชั้นยอด มักจะเข้าไปในบ้านเมื่อสบโอกาสที่เจ้าบ้านหรือคนงานกับง่วนอยู่กับกิจกรรมต่างๆ จนลืมสังเกตแขกที่ไม่ได้รับเชิญนี้ หนำซ้ำต่อให้สังเกตเห็นก็ไม่สามารถขัดขวางพฤติกรรมของเขาได้ โดยช่วงเวลาที่โยไคชนิดนี้มักปรากฏตัวให้เห็นจึงเป็นเวลายามเย็น ช่วงเวลาที่ทุกคนกำลังยุ่งเต็มที่

ลักษณะทางกายภาพของนูราริเฮียงจะดูเหมือนชายชราร่างเล็ก ใบหน้าเต็มไปด้วยริ้วรอย บ้างก็ว่าหน้าของเขาเหมือนกับปลาดุก แต่ที่โดดเด่นที่สุดคือช่วงท้ายศีรษะโตใหญ่และดูลื่นเหมือนหัวของปลาหมึกหรือลูกน้ำเต้าลูกแตงลื่นๆ นูราริเฮียงมักสวมเสื้อผ้าชั้นดีและเดินทางไปไหนมาไหนพร้อมกับเกี้ยว บางครั้งเราอาจเห็นเขาสวมเสื้อผ้าเหมือนจีวรพระผ้าไหม ลักษณะท่าทางดูรุ่มรวยภูมิฐาน

ท่าทางที่ดูมีอำนาจอย่างประหลาดนี้เองที่ทำให้กระทั่งเจ้าของบ้านยังเผลอคิดว่านูราริเฮียงเป็นเจ้าของที่แท้จริงของบ้านหลังนั้น เพราะกิริยาที่ดูเป็นผู้ดี กระทั่งเวลายามเดินทางกลับเจ้าของบ้านยังเผลอโค้งศีรษะอำลาส่งเขาขึ้นเกี้ยวไปแบบงงๆ แถมพอนูรารีเฮียงจากไปก็ไม่มีใครกลับไปนึกย้อนได้ว่าตัวเองเพิ่งเจอกับแขกที่ไม่ได้รับเชิญตนนี้

ต้นกำเนิดของโยไคตัวนี้ก็ยังเป็นเรื่องมึนๆ เพราะก็ยังยากจะหาหลักฐานที่มาของนูรารีเฮียง หลักฐานเก่าสุดที่พบก็มีเพียงภาพร่างหรือภาพวาดบางส่วนเท่านั้น ชื่อของนูรารีเฮียงเป็นการพยายามเลียนเสียงพฤติกรรมของนูรารีเฮียงเอง โดยมาจากคำว่า “นูราริ” [滑] กับคำว่า “เฮียง” [瓢] ซึ่งเป็นเสียงของอะไรบางอย่างที่ผุดออกมาจากน้ำ

ในจังหวัดโอคายามะ [岡山県] มีความเชื่อว่านูราริเฮียงดูจะเป็นอุมิโบซึ [海坊主] ที่เป็นเจ้าตัวดำๆ หัวกลมๆ ผลุบโผล่อยู่ในทะเล และเมื่อชาวประมงพยายามจับมัน ความลื่นไหลของตัวมันก็ทำให้มันหลุดกลับลงไปในน้ำได้เสมอ ไม่สามารถหามุมที่สามารถจับมันได้เลย ซึ่งจากแนวคิดเริ่มต้นเช่นนี้ทำให้นักคติชนบางคนมองว่ามันมีถิ่นกำเนิดมาจากการเป็นโยไคที่อยู่ในน้ำก่อนจะย้ายขึ้นมาอยู่บนบก

นูราริเฮียงเป็นโยไคที่ถูกพูดถึงในงานของซาวากิ ซูชิ [佐脇 嵩之] คือ เฮี๊ยกไก ซูกัง [百怪図巻] ที่เขียนขึ้นราวปีค.ศ.1737 นอกจากนี้โทริยามะ เซคิเอ็น [鳥山 石燕] ก็วาดภาพตัวนูราริเฮียงตามแบบเดียวกันในอีก 40 ปีต่อมาภายใต้ชื่อนูริเฮียงที่มีลักษณะเหมือนพระที่มีศีรษะใหญ่ คาดว่าชื่อนูราริเฮียงจึงเป็นชื่อเรียกที่เพี้ยนไปจากชื่อที่ปรากฏในงานสองชิ้นนี้

มึสึกิ ชิเงรุ [水木 しげる] เองก็เป็นอีกคนที่เขียนถึงนูราริเฮียงเป็นหนึ่งในบรรดาโยไคที่เขารวบรวมไว้ แต่ไม่ได้ให้ที่มาว่ามาจากตำนานหรือร่องรอยหลักฐานอื่นใดในอดีตเช่นเดียวกัน ส่วนคนที่เริ่มกล่าวว่านูรารเฮียงเป็นหัวหน้าของเหล่าโยไคคือทาดะ คัตสุมิในปีค.ศ.1929 และในเวลาต่อมานักคติชนฟูจิวาระ โมริฮิโตะ [藤沢衛彥編纂](1885–1967) ก็เป็นอีกคนที่ได้ใส่ข้อความบรรยายใต้ภาพเขียนของนูราริเฮียงว่าเป็น “เจ้าแห่งโยไค” หรือ “โยไค โนะ โอยาดะมะ [妖怪の親玉] นอกจากนี้แล้วนูรารีเฮียงยังได้รับฉายาว่า “จอมภูต” คือ “ไคบุตสึ โนะ โอยาดะมะ” [怪物の親玉] เป็นเจ้าแห่งสัตว์ประหลาดทั้งปวง โดยเป็นผู้นำอาวุโสของเหล่าโยไค และยังเป็นผู้นำในขบวนร้อยอสูรยามวิกาลอีกด้วย

เราอาจกล่าวโดยสรุปได้ว่านูราริเฮียงหรือนูริเฮียงเป็นโยไคที่มีชื่อเสียงเกี่ยวกับความลื่นไหลทั้งในแง่กายภาพและการประพฤติตนที่ไม่ว่าใครเห็นก็ต้องให้การต้อนรับและยอมรับ ดังที่ตัวโยไคชนืดนี้ชอบโผล่ไปตามบ้านเรือนหรือสถานที่รุ่มรวยทางศิลปะต่างๆ เพื่อดื่มด่ำกับของดีๆ ตามรสนิยมส่วนตัว บางคนจึงขนานนามว่าเป็น “จอมภูต” หรือเจ้าแห่งโยไคทั้งปวงนั่นเอง

---

Featured Image : Nurarihyon by Shigeru Mizuki

References :

• Davisson,Z.(2014, November17).Nurarihyon – The Slippery Gourd.百物語怪談会 Hyakumonogatari Kaidankai.https://hyakumonogatari.com/2014/11/17/nurarihyon-the-slippery-gourd/
• Foster, Michael Dylan.(2015). The Book of Yōkai: Mysterious Creatures of Japanese Folklore.Oakland: University of California Press.
• Meyer, M. (2015). The night parade of one hundred demons (2nd ed.)
• Sekien, T. (2016). Japandemonium Illustrated: The yokai encyclopedias of Toriyama Sekien. (H. Yoda & M. Alt, Trans.). Dover Publications.