หลังจากทำความรู้จัก “โรคุโรคุบิ” โยไคผีคอยาวไปแล้ว ยังมีโยไคชนิดใกล้เคียงกันที่ชื่อว่า “นุเคะคุบิ” ผีคอขาดอันมีความดุร้ายและกระหายเลือดมากกว่าโรคุโรคุบิ เราอาจจะเรียกสิ่งนี้ได้ว่าเป็น “กระสือญี่ปุ่น” ก็คงได้

นุเคะคุบิ [抜け首] ดูมีลักษณะเหมือนโรคุโรคุบิทุกประการ ต่างกันแค่ในตอนกลางคืนแทนที่คอจะยาวยืดออกมาตามศีรษะที่ลอยไปหาอาหาร กลับเป็นเพียงศีรษะที่ลอยออกไปอย่างอิสระ สาเหตุของการเกิดก็ยังเริ่มต้นจากการเป็นมนุษย์ก่อนจะต้องคำสาปทำให้ต้องกลายมาเป็นนุเคะคุบิ แต่ที่น่าผวาคงไม่พ้นนิสัยการกินอันสยดสยองกว่าผีคอยาว นั่นคือผีคอขาดนี้ดูดเลือดเป็นอาหาร โดยอาศัยการกัดเหยื่อที่เป็นคนหรือสัตว์จนถึงแก่ความตายเพื่อดื่มเลือด แล้วจึงกลับเข้าร่างตามปกติเหมือนไม่มีอะไรเกิดขึ้น

#โยไคอะไรเนี่ย EP19 โรคุโรคุบิ [飛頭蛮] ผีคอยาว

ด้วยความที่ไม่มีคอยาวๆ ยึดโยงอยู่ นุเคะคุบิจึงเดินทางไปได้ไกลกว่าโรคุโรคุบิ แมัจะไม่มีวิธีแก้หรือรักษาความเป็นผีคอขาดได้ แต่ยังมีวิธีกำจัดที่ดูเรียบง่าย หากศีรษะของนุเคะคุบิลอยออกไปจากร่าง ร่างนั้นต้องห้ามถูกขยับเขยื้อนไปจากจุดเดิมตอนที่หัวหลุดออกไป หากตัวของนุเคะคุบิถูกเคลื่อนย้าย นุเคะคุบิจะไม่สามารถกลับคืนร่างของตนได้ ส่งผลให้เสียชีวิตในเวลาไม่นานนักตามมา

ที่มาของนุเคะคุบิคาดว่าได้รับอิทธิพลมาจากตำนานพื้นบ้านและวรรณกรรมจีน อย่างเช่นในหนังสือไตรภูมิ (The Three Realms) หรือเรื่องเล่าอื่นๆ อาทิวรรณกรรมจีนบางฉบับที่กล่าวถึงชนเผ่าหัวบินได้ อาศัยอยู่ในบางพื้นที่ของจีนและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในยามกลางคืนหัวของพวกมันจะแยกออกจากตัวโดยใช้ใบหูต่างปีกเพื่อโบยบินไปหาอาหาร ส่วนในตอนเช้าศีรษะก็จะกลับไปต่อกับตัวเหมือนเดิม อ่านดูอย่างไรก็ทำให้คิดถึง “ผีกระสือ” ตำนานเรื่องผีที่เป็นวัฒนธรรมร่วมของชาวอุษาคเนย์

สำหรับในญี่ปุ่น แนวคิดเกี่ยวกับลักษณะนุเคะคุบิอาจเป็นรูปแบบหนึ่งที่ใกล้เคียงกับ “อิคิเรียว” หรือวิญญาณคนเป็น เพราะคนญี่ปุ่นเชื่อว่าจิตวิญญาณออาจแยกส่วนจากร่างกายได้ ผู้เป็นอิคิเรียวจะจดจำไม่ได้ว่าเกิดอะไรขึ้นกับตนเอง ซึ่งอิคิเรียวนี้อาจเดินทางไปเพื่อทำอันตรายหรือหลอกหลอนผู้ที่ตนเคียดแค้น ดังที่ปรากฏในวรรณกรรมเรื่องตำนานเกนจิที่มีฉากของท่านหญิงโรคุโจที่มีอิคิเรียวของตนออกไปหลอกหลอนทำร้ายศัตรูหัวใจ ซึ่งตัวท่านหญิงไม่สามารถจดจำเรื่องราวที่เกิดขึ้นได้เลย

ตำนานที่โด่งดังเกี่ยวกับนุเคะคุ บิมาจากมณฑลเอจิเซ็น (越前国) ปัจจุบันคือจังหวัดฟุคุอิ (福井県) มีหญิงสาวที่ต้องคำสาปของนุเคะคุบิ ศีรษะของเธอลอยออกจากร่างไปไล่ล่าชายหนุ่มตั้งแต่ในท้องถนนจนถึงบ้านของเขา หลังจากที่เขาปิดล็อกประตูบ้านของเขาแล้ว เจ้านุเคะคุบิก็กัดประตูนั้นแล้วทิ้งร่องรอยเอาไว้

เมื่อหญิงสาวคนดังกล่าวรู้ว่าตนนั้นโดนคำสาปให้เป็นนุเคะคุบิก็เกิดความละอายและขอหย่ากับสามีของตนเอง ก่อนจะปลงผมของตนเองและฆ่าตัวตายเพราะคิดว่ายอมตายเสียดีกว่ามีชีวิตอย่างปีศาจ

ส่วนอีกเรื่องราวมาจากเมืองฮิตาชิ (日立市) จังหวัดอิบารากิ (茨城県) ในปัจุบันมีตำนานว่าวิธีแก้ไขคำสาปของการเป็นนุเคะคุบิคือการกินตับของสุนัขสีขาว เขาจึงฆ่าเจ้าหมาสีขาวที่เลี้ยงไว้และนำตับมาให้ภรรยาที่เป็นนุเคะคุบิรับประทานจึงสามารถหายจากคำสาปได้ อย่างไรก็ตามวิธีดังกล่าวได้ผลแค่กับคนกินเท่านั้น แต่คำสาปยังคงสืบทอดจากแม่ไปสู่ลูก ซึ่งภายหลังลูกสาวเองก็กลายเป็นนุเคะคุบิ และเมื่อเข้ายามกลางคืนศีรษะของนางก็ล่องลอบไปไล่ตามกัดสุนัขสีขาวจนตาย

วิธีการจัดการนุเคะคุบินอกเหนือไปจากการให้กินตับของสุนัขสีขาวแล้ว ยังมีการเคลื่อนย้ายตำแหน่งของลำตัวหรือซ่อนไว้ ยามที่นุเคะคุบิออกท่องราตรีไปด้วยหัวของนาง เมื่อนุเคะคุบิที่กลับมาไม่พบร่างของตนเองก็จะตาย วิธีนี้ไม่ใช่การรักษาแก้คำสาป แต่ก็มีหลายครั้งที่คนในครอบครัวต้องตัดสินใจในการทำตามวิธีดังกล่าว

ด้วยความดุดันและความต้องการเลือดของนุเคะคุบิยังถูกรวบรวมมาบันทึกไว้ในหนังสือไคดัน (ชื่อไทยของสำนักพิมพ์ผีเสื้ใช้ชื่อว่า “เรื่องผีผี” เขียนโดยแล็ฟคาดิโอ เฮิร์น (Lafcadio Hearn) หรือชื่อญี่ปุ่นว่ายาคุโมะ โอคิซูมิ (小泉 八雲) ในรวมหนังสือตำนานผีญี่ปุ่นมีเรื่องของผีคอขาด ซึ่งในหนังสือเลือกใช่คำว่า “โรคุโรคุบื” แต่การบรรยายลักษณะดูคล้ายนุเคะคุบิมากกว่า

เล่าถึงอดีตซามูไรที่บวชเป็นพระธุดงและได้ถูกหล่อลวงให้พักบ้านของเหล่านุเคะคุบิ เมื่อถึงยามกลางคืนพระก็สะดุ้งตื่นมากลางดึกเพราะความหิวน้ำ แต่กลับได้พบร่างไร้ศีรษของคนในบ้าน เพียงแต่ไม่มีร่องรอยของการสับหรือมีเลือดนองอยู่ แสดงว่าตนนั้นกำลังอยู่ในบ้านของผีคอขาด พระจึงแอบนำร่างของพวกมันไปซ่อน เมื่อศีรษะของนุเคะคุบิกลับมาไม่พบร่างตัวเองจึงได้ต่อสู้กับนุเกะคุบิจนมีตนหนึ่งซึ่งอ้าปากไล่งับพระจนกระทั่งคาบได้จีวรข้างหนึ่ง มันกัดผ้าชายจีระเอาไว้แน่นเสียจนเมื่อแสงอาทิตย์ขึ้นแล้ว พวกมันก็ตายลงไป โดยที่ศีรษะที่ยืดจีวรพระเอาไว้นั้นยังไม่ยอมปล่อยมือ

คำนานการเผชิญหน้าของโยไคชนิดนี้ยังมีข้อมูลอีกมาก หากต้องการอ่านเรื่องราวของผีคอขาดก็สามารถซื้อหาหนังสือเรื่อง “เรื่องผีผี” โดยแล็ฟคาดิโอ เฮิร์นได้ผ่านทางสำนักพิมพ์ผีเสื้อที่ยังมีจำหน่ายอยู่ ณ ตอนนี่้ ส่วนใครที่ชื่นชอบเนื้อหาเกี่ยวกับโยไคสามารถกดติดตามเราเพื่อรับรู้ข่าวสารการอัพเดทเนื้อหาใหม่ๆ ของทางเราได้อย่างกระฉับฉับไวยิ่งขึ้น

---

Featured Image : https://medium.com/@nukekubieth/nukekubi-%E6%8A%9C%E9%A6%96-d5b02c832963

References :

• Foster, Michael Dylan.(2015). The Book of Yōkai: Mysterious Creatures of Japanese Folklore.Oakland: University of California Press.
• Meyer, M. (2015). The night parade of one hundred demons (2nd ed.).
• Nukekubi 抜首(2022, October 1).Medium.https://medium.com/@nukekubieth/nukekubi-%E6%8A%9C%E9%A6%96-d5b02c832963
• Rokurokubi.(n.d.).Japan Box.https://thejapanbox.com/blogs/japanese-mythology/rokurokubi